Ülkemiz bulunduğu topografik ve jeolojik yapı itibariyle ‘deprem kuşağında yer alan ülkeler’ arasında gösterilir. Yakın tarihte 1999 Gölcük ve Düzce depremleri, 2011 Van Depremi, 2020 İzmir Depremi, 2022 Düzce Depremi, can ve mal kayıpları yaşatmıştır. Özellikle 1999 depremine hazırlıksız yakalanan birçok bina yıkılmış, birçoğu da orta ve ağır hasarlı olarak kayıtlara geçmiştir. Eski yapıların depreme dayanıklılığını test etmek adına karot deprem testi gerçekleştirilir. Karot testi nedir, sorusu için, karot makineleri ile yapıdan alınan beton numunelerinin incelenmesi denebilir. Ancak bu işlemde de belli başlı kriterler vardır. 

Karot Testi Neden Gereklidir?

Eğer yeni bir yapıysa bu testi uygulamanın zorunluluğu yoktur. Ancak yapıların yaşı belirli bir ortalamayı aşmışsa karot ile bina dayanıklılık testi yaptırmak gerekebilir. Bu ihtiyaç için sismik cihazlar yardımıyla da test uygulanabilir. İkinci bir yöntem ise karotla yapılan deprem testi olmaktadır. Bu işlemden alınan karot testi sonuçları ile yapının depreme karşı olan dayanıklılığı test edilir. Sıkça duyduğumuz ‘deprem değil bina öldürür’ söylemi de aslında bu testin gerekliliği konusunda bir örnektir. Huzurla ve güvenle konutlarınızda oturmak isterseniz bina dayanıklılık testi yapan firmalar ile işlemlerinizi gerçekleştirebilirsiniz. 

Karot Raporu Nedir?

Gerçekleştirilen karot testinde binanın uygun bölümlerinde karot makineleri yardımıyla beton numuneleri alınır. Bunlar zemin ve yapı laboratuvarlarına gönderilir. Bu alanlarda çeşitli makinelerde darbe, titreşim ve basınç gibi farklı testlere tabi tutulurlar. Numunelerin testlerde kırılması, çatlaması, dayanıklılık göstermemesi o bina için ‘depreme uygun değildir’ raporu almasına neden olur. Bu testte de deprem testi yönetmeliğine göre betonun sahip olduğu en küçük katsayı C25 olması gerekir. Yani bu da, 1 santimetre karede 250 kilogram yük taşıma kapasite demektir. Karot raporu sonucunda uygunluk alınırsa bir sorun yoktur. Ancak deprem testinin geçilmemesi halinde yaşam alanının boşaltılması için bir tebligat alınır. Yapı depreme dayanıklı haliyle yeniden inşa edilebilir. 

Bina Dayanıklılık Testi Nasıl Yapılır?

Yapıların ömrünü ya da depreme karşı dayanıklılığını ölçmek için karot alma işlemi de uygulanabilir. Bu işlemde özel karot cihazları kullanılır. Cihazları da deneyimli ekip kullanır. Sabitlenebilen cihazlar kolon, kiriş veya uygun olan bölümlerden titreşimli yapısıyla numuneleri alır. 

 

Karotun şekli havuç benzeridir. Elde edilen numunelerde aynı şekle sahip olur. Ayrıca taze betonarme yapı da alınmaz. Daha çok karkas sisteminde eski, kuru sayılabilecek bölümlerden alınır. Kişilerin bu aşamada en çok merak ettiği soru “ karot testi binaya zarar verir mi ” için, cihazların titreşimle betonarme yapı içerisine geçtiği göz önüne alınmalıdır. Kesinlikle çok zararlıdır da denemez, ancak yapılan titreşim dolayısıyla az da olsa tahribat yaratma durumu vardır. 

 

Alınan numuneler, bu testi gerçekleştirilen özel yapı ve zemin laboratuvarlarına gönderilir. Yaklaşık olarak 1-2 ay süren süreç sonucunda karot raporu alınır. Çeşitli basınç aşamalarından geçen numuneler bu şekilde uygunluk raporu alır. 

Karot Testinin Faydaları

Sadece kendi yaşam alanlarınız için değil, toplu alanlar da olan okul, belediye binaları, hastaneler vb. yerler için de bu testin uygulanması önemlidir. Yapınız eğer belirli bir yaşı almışsa, bu süre içerisinde deprem de yaşamışsa zaten deprem dayanıklılık testi mutlaka yapılmalıdır. Bu testlerde hafif, orta ve ağır gibi kriterler olabilir. Yapının yaşama uygunluğunu belirlemek için bu testi yaptırdınız, aldığınız rapor sonucunda karot ile beton güçlendirme yapabilirsiniz. Ancak ağır bir analiz çıktıysa, yapı ‘çürük raporu’ alırsa orada yaşayanlara müteahhit ile anlaşıp yıkım ve yeniden için anlaşması öneriliyor. Verilen süre sonunda binanın doğalgaz, elektrik ve suyu kesilerek yıkımı gerçekleştirilir. 

Birçok kişi için karot testi nasıl yapılır sorusu merak konusuydu. Ancak anlatıldığı kadar zorlu işlem değildir. Hemen hemen 45 dakika sürer. Buradan alınan numunelerin incelenmesi ve raporlanması biraz zaman alabilir.